کاربرد تئوری فرهنگی در تحلیل رفتار حفاظت آب کشاورزان دشت نیشابور

امروزه کمبود آب برای تولید مواد غذایی،نگرانی­ های گسترده ­ای را در سراسر جهان و به‌ویژه ایران ایجاد کرده است.با توجه به این­که بخش کشاورزی بزرگ‌ترین مصرف ­کننده آب در کشور است و کشاورزان به‌عنوان مهم ­ترین مصرف­ کنندگان، از آب موجود و در دسترس به‌خوبی استفاده نمی ­کننند، درک صحیح از رفتار کشاورزان در حفاظت از آب می­ تواند به سیاست‌گذاران در تدوین سیاست ­ها و شیوه ­های گسترده حفاظت از آب کمک کند. پژوهش حاضر با استفاده از تئوری فرهنگی، به تحلیل رفتار حفاظت از آب کشاورزان دشت نیشابور پرداخته است. جامعه آماری این پژوهش، کشاورزان گندم­کار دشت نیشابور به تعداد 1300 نفر بودند که بر اساس فرمول کوکران، نمونه 235 نفری از آن ­ها تعیین شد. نمونه ­ها به روش نمونه ­گیری خوشه‌ای چندمرحله ­ای انتخاب شدند. داده ­های موردنیاز پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ­ساخته گردآوری شد. روایی پرسشنامه از سوی گروهی از متخصصان ترویج و توسعه کشاورزی بررسی و تأیید شد و برای تعیین میزان پایایی بخش­ های مختلف پرسشنامه از روش پایایی مرکب استفاده شد (0/69 تا 0/94). نتایج ارزیابی جهان ­بینی کشاورزان در حفاظت از منابع آب نشان داد که بیشترین میانگین، مربوط به جهان ­بینی مساوات ­طلبی و کمترین میانگین، مربوط به جهان ­بینی فردگرایی در بین کشاورزان بوده است. بر اساس نتایج، چهار متغیر نگرش، درک ریسک، هنجار ذهنی و مسئولیت ­پذیری به‌طور مستقیم و جهان ‏بینی مساوات ­طلبی، سلسله ­مراتبی و تقدیرگرایی به‌طور غیرمستقیم بر نیت افراد نسبت به حفاظت از آب تأثیر می ­گذارند. از طرفی، رفتار حفاظت آب، به‌طور معنی ­داری توسط نیت تبیین می ­شود. در نهایت، بر اساس نتایج تحقیق، پیشنهاد‌هایی در راستای حفاظت از آب ارائه گردید.